سوال 

«با شخص شرير (بدكار) مصاحبت مكن، زيرا طبع تو، شر و بدي را از طبع او مي دزدد و تو نمي داني» 
«لا تصْحب الشرير فان طبْعك يسْرق منْ طبْعه و انْت لا تدْري» در خصوص جمله قصار بالا، بعضي جاها به عنوان حديث از مولا علي عليه السلام اورده شده از كتابي به اسم اثار الصادقين صادق، احسان بخش، ج 10، ص 520. 
ولي در كتاب مجموعه ورام، ج 2، ص 15 به عنوان كلام حكما اوردن .
سوال اول ايا جمله بالا حديث بوده و از مولا علي عليه السلام است؟ 
سوال دوم اين دو كتاب حديثي ايا جزو كتب معتبر حديثي شيعه هستند؟

پاسخ :

در پاسخ به سوال اول بايد عرض کرد که متن بالا، بخشي از متن و محتواي احاديثي است که با عبارات مختلف و از لسان مبارک حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام و بعض حکماء در منابع روايي وارد شده است.
اين حديث با متن زير فقط در دو کتاب غررالحکم و عيون الحِکَم و المواعظ با عبارت زير از زبان مبارک اميرالمؤمنين عليه السلام وارد شده است: 
«اَلشَّرِيرُ لاَ يَظُنُّ بِأَحَدٍ خَيْراً لِأَنَّهُ لاَ يَرَاهُ إِلاَّ بِطَبْعِ نَفْسِهِ».
ولي همانگونه در متن سوال نيز اشاره شده است در کتاب تنبيه الخواطر و نزهة النواظر که مشهور به مجموعة ورّام است قائل آن، بعض الحکماء هستند و از زبان معصوم عليه السلام نقل نشده است. 
لازم به توضيح است که متن حديث در مجموعه ورّام با متن غررالحکم و عيون الحکم متفاوت است :
« قَالَ بَعْضُ اَلْحُكَمَاءِ: لاَ تَصْحَبِ اَلشَّرِيرَ فَإِنَّ طَبْعَكَ يَسْرِقُ مِنْ طَبْعِهِ وَ أَنْتَ لاَ تَدْرِي وَ قَالَ اَلسُّفْلُ يَرَوْنَ إِحْسَانَهُمْ دَيْناً لَهُمْ وَ اَلْأَحْرَارُ يَرَوْنَ دَيْناً عَلَيْهِمْ يَقْتَضِيهِمْ أَبَداً اَلزِّيَادَةَ».
بنابراين متن مورد اشاره در برخي از کتاب هاي حديثي وجود دارد. و اين به معناي تأييد محتوايي و سندي حديث نيست. همچنين اين روايت در منابع معتبر و دست اول حديثي و روايي وارد نشده است.
در پاسخ به سوال نيز بايد گفت:
- کتاب آثار الصادقين (عليهما السلام) يک مجموعه حديثي است از مرحوم آيت الله احسان بخش که احاديث بيش از 360 اثر نفيس شيعه و سني با 50 هزار حديث به همراه ترجمه را به صورت الفبايي در مجموعه 35 جلدي است به چاپ رسيده است.
اين کتاب هر چند کتابي ارزشمند مي باشد ولي از مجموعه هاي حديثي معاصر است که احاديث مربوط به امام باقر و امام صادق (عليهماالسلام) را جمع آوري کرده است. و مانند هر کتاب ديگر روايي، احاديث آن نياز به بررسي سندي و محتوايي دارد.
- کتاب تنبيه الخواطر و نزهة النواظر که مشهور به مجموعة ورّام، کتابي است با موضوع مواعظ و حِکَم اخلاقي تأليف وَرّام بن ابي فراس حلّي (متوفاي ۶۰۵ق) که به زبان عربي نوشته شده و ترجمه‌هايي از آن به فارسي نيز موجود است.
اين کتاب نيز علي رغم ارزشمندي علمي، تاريخي، حديثي و آثار تربتي و اخلاقي که دارد از منابع دست اول حديثي به شمار نمي رود و ضعف هايي نيز دارد زيرا در اين کتاب نه تنها احاديث، بلکه اشعار، امثال، حکايات و … نيز وجود دارد؛ همچنين روايات معتبر، غير موثق، ضعيف بدون داشتن سند در آن وجود دارد.
علماي زيادي به نقل برخي از مطالب آن نيز پرداخته و معتقدند که روايات آن بايد بررسي سندي و محتوايي بشود.

صفحات: 1 · 2 · 3 · 4 · 5